کودکان بی شناسنامه در سیستان و بلوچستان ایران

داستان اهالی سیل‌زده سیستان و بلوچستان؛ اینجا آسمان «هنوز» آبی است...+تصاویر

مرجان‌سادات احمدی

بلوچستان چیزی جز نجابت، صبوری و مهمان‌نوازی نیست. آنجا محرومیت از هر کوچه و برزنی گذشته؛ کپرنشینانِ بی‌شناسنامه، کودکانِ پابرهنه، زمین‌های کشاورزیِ تخریب شده، گرمای طاقت‌‌فرسا در سه فصلِ سال؛ هیچ‌کدام چیزی از غیرت و خوش‌خلقی این مردم نکاسته.

مردمی که حتی از داشتنِ اینترنت و آنتنِ تلفن هم محروم‌اند اما با روی گشاده سلام می‌کنند و خوش‌آمد می‌گویند. دل‌خوشی‌هایشان دورِ همی‌های گرمِ خانوادگی است و کودکان هر روز صبح به عشقِ بازی در کوچه‌پس‌کوچه‌های خاکی از خواب بیدار می‌شوند.

اینجا خبری از لباس و ماشین و عکسِ لاکچری برای اینستاگرام نیست. مردم اما می‌گویند «مسئولان فقط قول می‌دهند، عمل ندارند»، اما همین مردمان با امیدِ روزهای بهتر، با نگاهِ به آسمانِ آبیِ سرزمینشان روزها و لحظه‌ها را می‌گذرانند؛ تا سحر چه زاید باز...

مسیر ارتباطی پیرسهراب و ‌عورکی و مسیر مواصلاتی شهرستان قصرقند و چابهار مسدود است؛ اما نه به خاطر سیل! این جاده از مسیر رودخانه کاجو می‌گذرد و پلی برای ایجاد ارتباط بین این مناطق نیست. درحالی که بیش از هزار خانوار در بیش از ۵۰ روستا در این جاده رفت‌و‌آمد می‌کنند؛ زنان، کودکان و مردان باید پای پیاده یا با اتومبیل از رودخانه بگذرند.دانش‌آموزان هر روز تا کمر در آب فرو می‌روند تا به مدرسه برسند.

در روز‌هایی که این منطقه درگیر سیل بود، ۱۲۰ دانش‌آموز به دلیل بالا آمدن سطحِ آب رودخانه یک هفته به مدرسه نرفتند. درحالی که با ساخت پل روی این رودخانه می‌توان یکی از مشکلات مردم منطقه را حل کرد.

 زنی تنها با فرزندانش در کپر روستای پیرسهراب؛ بدونِ حداقل‌های لازم برای یک زندگی. بدونِ آب، برق و حتی یک دمپایی که روی زمین‌های خاکی با پای برهنه راه نرود.

شبانه باید مسیر تاریکی را طی کرد تا به خانه‌اش رسید. می‌گفت شوهرش معتاد است و خودش زنِ دومِ اوست.

عبدالحمید جدگال؛ کشاورزی اهلِ روستای رگتی در منطقه عورکی. ۴۰ هکتار از زمین‌های کشاورزیِ طالبی و هندوانه‌ خود را همچون بسیاری دیگر از کشاورزانِ بلوچ از دست داده است. محصولاتی که قرار بود تا ۴۰ روز دیگر برداشت کنند.

می‌گفت حدود ۱۵۰ میلیون تومان بذر و پلاستیک و لوله های آب چکان خود را فقط در قسمت زمین‌های طالبی از دست داده است.

به گفته مسئولان محلی، سیل اخیر در این منطقه ‌۳۰۰ هکتار زمین کشاورزی در پایین دست سد زیردان و دو هزار هکتار را فقط در منطقه عورکی تخریب کرده است.

کودکانِ  بلوچِ منطقه پیرسهراب. بدونِ هرگونه وسایلِ بازی و تفریحی اما خندان، خوش خلق و‌ مهربان. کودکانه‌های خود را در کوچه‌پس‌کوچه‌های خاکیِ روستا می‌گذرانند. خجالتی‌اند اما به غریبه‌ها لبخند می‌زنند و سلام می‌کنند. تفریحِ کودکانِ  زیبای بلوچی باهم بودن در همین کوچه‌‌خیابان‌های خاکی است. خیلی از آنها به دلیل دوری از مدارس، نبود وسایلِ حمل و نقل به خصوص در فصل گرما و نداشتن شناسنامه به مدرسه نمی‌روند.

خانواده‌ای کپرنشین اطرافِ روستای بل‌شمل. پدر یکی از خانواده‌ها می‌گفت فرزندانش شناسنامه ندارند. کودکانی بی‌شناسنامه که نمی‌توانند به مدرسه بروند، بیمه ندارند، خدمات درمانی ندارند و از هرگونه کمک مادی محروم‌اند.

مسئولان محلی می‌گویند مشکلِ بی‌شناسنامه بودن بسیاری از مردمِ منطقه دشتیاری جدی است.

به گفته محمدکریم بلوچ، عشو شورای بخش مرکزی شهرستان چابهار، این مسئله دلایل متعددی دارد. تا ۵ سال پیش اداره ثبت‌احوال در چابهار بود و بسیاری از خانواده‌ها هزینه رفت‌و آمد به چابهار را نداشتند و نهایتا بی‌شناسنامه ماندند. از طرفی می‌گویند همچنان به فرزندانی که پدر افغان یا پاکستانی دارند شناسنامه نمی‌دهند و قانون مجلس هنوز اجرایی نشده است. در عین حال اگر پدر فوت شده باشد و فرد عمویی هم نداشته باشد نمی‌تواند دنبالِ گرفتن شناسنامه و تحصیل برود.